Όχι στις πατέντες λογισμικού

Φανταστείτε να μπορούσε ο Άινσταϊν να πατεντάρει τη θεωρία της σχετικότητας: Κάθε άνθρωπος που θα χρησιμοποιούσε τον μαθηματικό αυτό τύπο, θα έπρεπε να πληρώνει δικαιώματα στην οικογένεια του Άινσταϊν. Για να το κάνουμε ακόμη πιο τραβηγμένο, φανταστείτε να γινόταν αυτό για τους μαθηματικούς κανόνες του ηλεκτρικού ρεύματος: Κάθε συσκευή που χρησιμοποιεί μετασχηματιστή θα έπρεπε να οφείλει χρήματα σε αυτό τον άνθρωπο και στα παιδιά του.

Τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας (=πατέντες) στο λογισμικό ισοδυναμούν με τη χορήγηση διπλωμάτων στις μαθηματικές εκφράσεις, αφού το λογισμικό εκτελείται σε υπολογιστή, και δεν είναι τίποτε άλλο από μία ακολουθία μαθηματικών εκφράσεων. Η νομιμοποίηση των πατεντών στο λογισμικό στην Ευρώπη θα αποτελέσει μια τεράστια ήττα της δημοκρατίας, της ελευθερίας και των δικαιωμάτων των Ευρωπαίων.

Αν δεν έχετε ξανακούσει για όλα αυτά, διαβάστε αυτή τη σύντομη εισαγωγή από το epatents.hellug.gr, το άρθρο μου "Περί πατεντών ο λόγος" από τον ίδιο ιστοχώρο, και το σχετικό άρθρο της ελληνικής Βικιπαίδειας για τις πατέντες λογισμικού.

Ιστορικό αγώνα

Ακολουθεί ένα σύντομο ιστορικό των ελληνικών προσπαθειών κατά του ευρωπαϊκού νομοσχεδίου για τη νομιμοποίηση των πατεντών λογισμικού στην Ευρώπη, το οποίο τελικά απορρίφθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Ιούλιο του 2005.

Πρόκειται για μια προσπάθεια η οποία διήρκησε περισσότερο από 2 χρόνια, από το 2003 μέχρι το 2005. Έχει ακουστεί να λέω πως είναι από τα σημαντικότερα πράγματα που έχω κάνει στη ζωή μου.

Η σελίδα αυτή αφιερώνεται σε όλους όσους πίστεψαν ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε.


Ο ισχύων νόμος

197310

Το άρθρο 52 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας δηλώνει ρητά πως ανακαλύψεις, επιστημονικές θεωρίες και μαθηματικές μέθοδοι, δημιουργίες αισθητικής αξίας, σχέδια, κανόνες και μέθοδοι για την πραγματοποίηση πνευματικών πράξεων, το παίξιμο παιχνιδιών, το επιχειρείν, προγράμματα για υπολογιστές και παρουσιάσεις πληροφοριών δεν αποτελούν προϊόντα τα οποία επιδέχονται διπλώματα ευρεσιτεχνίας.

Ο νόμος αυτός είναι πολύ μεγάλης σημασίας: Eνώ παραδοσιακά τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας (ή πατέντες) ήταν για υλικές κατασκευές, οι πατέντες στο λογισμικό και στους παραπάνω τομείς καλύπτουν αφηρημένες ιδέες, οι οποίες δεν πρέπει να επιδέχονται διπλώματα ευρεσιτεχνίας.

Παρ' όλα αυτά, το ευρωπαϊκό γραφείο πατεντών, παρερμηνεύοντας τον παραπάνω νόμο, χορηγεί από τη δεκαετία του '80 παράτυπα (κάποιος μπορεί να χρησιμοποιούσε και τη λέξη παράνομα) διπλώματα ευρεσιτεχνίας σε λογισμικό, υπό το πρόσχημα ότι το λογισμικό αυτό αποτελεί μέρος μιας εφεύρεσης. Tο δίπλωμα ευρεχιτεχνίας που χορηγεί, ωστόσο, αφορά μόνο το λογισμικό και όχι το λογισμικό μαζί με την εφεύρεση. Σήμερα είναι πλέον ευρέως αποδεκτό και αναγνωρισμένο ότι πολλές από αυτές τις "πατέντες" που έχει εγκρίνει το ευρωπαϊκό γραφείο πατεντών αφορούν καθαρό λογισμικό. Ο αριθμός τους έχει ξεπεράσει τις τριάντα χιλιάδες και σήμερα εκδίδονται τέτοιες πατέντες με ρυθμό τρεις χιλιάδες τον χρόνο. Μάλιστα, το 1997, το γραφείο προσπαθεί να διαγράψει τις εξαιρέσεις του άρθρου 52 αλλά προσκρούει σε δημόσια δυσαρέσκεια.

Το αρχικό νομοσχέδιο της Κομισιόν

200202

Το 2002 η Διεύθυνση Εσωτερικής Αγοράς της Κομισιόν υποβάλλει την πρόταση 2002/0047 για την Οδηγία "σχετικά με τη δυνατότητα κατοχύρωσης με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας των εφευρέσεων που εφαρμόζονται σε υπολογιστή". Από την αρχή φαίνεται ότι η ίδια η Κομισιόν δεν έχει ξεκάθαρη ιδέα των τεχνικών όρων του κειμένου, αρχίζοντας από τον βασικότερο, τον όρο "computer-implemented inventions": Αφού η προφανής ερμήνευση του όρου είναι "εφεύρεση η οποία υλοποιείται από ένα υπολογιστή" και ο υπολογιστής μπορεί να υλοποιεί μόνο λογικές εφράσεις (=υπολογισμούς, λογισμικό), τότε ο όρος πρακτικώς σημαίνει "πατέντες στο καθαρό λογισμικό".

Εξ' αρχής φαίνεται η πρόθεση της Κομισιόν να επιτρέψει την χορήγηση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στο καθαρό λογισμικό μέσω μη-ξεκάθαρα προσδιορισμένων όρων όπως αυτός του "technical effect" και ο σαφής επηρεασμός του κειμένου από το ίδιο το Ευρωπαϊκό Γραφείο Πατεντών, αλλά και από υπερ-ατλαντικούς φορείς όπως η Business Software Alliance.

Ευρωκοινοβούλιο: 1η ανάγνωση

200306

No e-patents logo Εν όψει της 1ης ανάγνωσης της Οδηγίας από το Ευρωκοινοβούλιο, τον Ιούνιο του 2003, μετά από κάλεσμα του Θεόδωρου Σολδάτου, οργανώνω μαζί με μερικά ακόμη παιδιά την Ομάδα κατά των πατεντών λογισμικού στα πλαίσια του HeLLUG, με σκοπό να υπάρξει μια ελληνική προσπάθεια ενημέρωσης πολιτικών, μέσων ενημέρωσης και πολιτών για τις συνέπειες του νομοσχεδίου.

200308

Τον Ιούλιο και Αύγουστο ετοιμάζω μια σελίδα ενημέρωσης για το νομοσχέδιο που ετοιμάζεται, την οποία προθυμοποιούνται να φιλοξενήσουν το CyLUG και το HeLLUG. Πολύ σύντομα η δημιουργία της σελίδας ανακοινώνεται στους συλλόγους, μέλη των οποίων σπεύδουν να βοηθήσουν όπου μπορούν.

200309

Τη 1η Σεπτεμβρίου 2003 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρόκειται να ψηφίσει για το νομοσχέδιο και έτσι βρίσκομαι στις Βρυξέλλες (φωτό) σαν μέλος της 14-μελής ομάδας του FFII. Σκοπός μας είναι να ενημερώσουμε τους Ευρωβουλευτές για τα προβλήματα του νομοσχεδίου ώστε να ψηφιστούν οι σωστές τροπολογίες ή να απορριφθεί τελείως το νομοσχέδιο. Μέσα στη βδομάδα μπροστά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έγινε και μια συγκέντρωση διαμαρτυρίας για τον κακό χειρισμό του θέματος στην οποία συμμετείχαν περισσότερο από 500 άτομα από όλη την Ευρώπη.

Η ψηφοφορία της 1ης Σεπτεμβρίου αναβάλλεται για τις 24/9 μετά από διάφορες κινητοποιήσεις από ομάδες, οργανισμούς και ακτιβιστές (μαζί και τα HeLLUG, CyLUG), το οποίο είναι ένα πολύ θετικό στοιχείο μια και μας δίνει μερικές ακόμη εβδομάδες ενημέρωσης και ακτιβισμού. Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν μέσω τηλεφώνων και συναντήσεων για να ενημερώσουμε τους πολιτικούς μας για το ποιές τροπολογίες είναι καλές και ποιές όχι.

Στις 24/9 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψηφίζει αρκετές από τις τροπολογίες τις οποίες προτείνει το FFII και καταλήγει σε ένα βαριά τροποποιημένο νομοσχέδιο το οποίο περιέχει τέτοιες τροπολογίες ώστε να αποκλείονται σαφώς τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας στο λογισμικό! (Link 1, 2, 3, 4).

Ο Tom Chance, τον οποίο είχα την τύχη να γνωρίσω στις Βρυξέλλες, έγραψε ένα άρθρο στο newsforge για το πώς περνάει τη μέρα του ένας ακτιβιστής κατά των πατεντών λογισμικού στις Βρυξέλλες.

200310

Ένα μήνα μετά, συναντηθήκαμε με τους υπόλοιπους ακτιβιστές από το HeLLUG στην έκθεση Infosystem στη Θεσσαλονίκη και μοιράσαμε περισσότερα από 10 χιλιάδες φυλλάδια στους επισκέπτες του περιπτέρου μας.

Συμβουλίου Υπουργών: 1η ανάγνωση

Βάσει της διαδικασίας συν-απόφασης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (αντιπρόσωποι του λαού) και το Συμβούλιο Υπουργών (αντιπρόσωποι των Κυβερνήσεων) της Ευρώπης πρέπει να συμφωνήσουν και οι δύο σε ένα κοινό κείμενο ώστε να εγκριθεί σαν νόμος.

200404

Στις 14 Απριλίου 2004 πάω στις Βρυξέλλες για να συμμετάσχω στις εκδηλώσεις περί των software patents που λαμβάνουν χώρα εκεί. Οι πάμπολες συναντήσεις με Ευρωβουλευτές, δημοσιογράφους και πολιτικούς από τις Μόνιμες Αντιπροσωπείες στις Βρυξέλλες της Ελλάδας και Κύπρου αλλά και το Ευρωπαϊκό Γραφείο Πατεντών πλέον είναι καθημερινό φαινόμενο. Συντονίσαμε τις επόμενες προσπάθειες μας με τους άλλους ευρωπαίους και στον όσο ελεύθερο χρόνο μας έμεινε, φροντίσαμε να περάσουμε όσο πιο ωραία γινόταν.

Στα συνέδρια που έγιναν μέσα στο Ευρωκοινοβούλιο, είχα την τύχη να γνωρίσω από κοντά μορφές της κοινότητας του Ελεύθερου Λογισμικού, όπως τον Alan Cox (kernel hacker), Georg Greve (πρόεδρο του FSF Europe) και τον Jon Lech Johansen (γνωστό και ως DVD Jon).

Στο τέλος του μήνα, διοργανώνεται το 2ο Πανελλήνιο συνέδριο ΕΛ/ΛΑΚ, όπου οι οι διοργανωτές μοιράζουν στους συμμετέχοντες ενημερωτικά φυλλάδια για την πορεία του νομοσχεδίου. Το βράδυ έχω την τύχη να είμαι προσκεκλιμένος στο δείπνο που προσφέρθηκε στους ομιλητές, μεγάλες μορφές της Κοινότητας Ελεύθερου λογισμικού. Τη δεύτερη μέρα του συνεδρίου ήμουν ομιλητής ο ίδιος, στην πόλη της Πάτρας.

200405

Μετά από μήνες μυστικών διαβουλεύσεων, στις 18 Μαΐου 2004 το Συμβούλιο Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναιρεί τις περισσότερες από τις τροπολογίες που πρότεινε το Κοινοβούλιο. Το κείμενο, το οποίο το Συμβούλιο άστοχα χαρακτηρίζει "κείμενο συμβιβασμού", μέσω του εντελώς χαλαρού ορισμού σχετικά με το "τεχνικό αποτέλεσμα", πρακτικώς επιτρέπει απεριόριστο πατεντάρισμα του λογισμικού και θεωρείται από πολλούς ακόμη χειρότερο από το αρχικό κείμενο της Κομισιόν.

Μια βδομάδα μετά, οργανώνουμε anti-patents workshop στην Πάτρα για ένα Σαβατοκυρίακο πλήρως αφιερωμένο στην προσπάθεια μας.

200406

Στις αρχές Ιουνίου σχεδίασα μια νέα μορφή της ιστοσελίδας, η οποία είναι σαφώς πιο περιεκτική σε χρήσιμη πληροφορία και στην αρχική της σελίδα αναφέρονται νέα σχετικά με το νομοσχέδιο.

Η Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας σπεύδει να καταδικάσει την απόφαση του Συμβουλίου με ένα δελτίο τύπου το οποίο βοηθάμε να συνταχθεί και το οποίο αποτελεί την αρχή της στενής συνεργασίας μας η οποία βασίζεται στην ταύτιση των απόψεων μας για το νομοσχέδιο.

Μέρες μετά, η τρισέλιδη στήλη "ΙΟΣ της Κυριακής" κάνει ένα πολύ καλά μελετημένο αφιέρωμα στο νομοσχέδιο και στην προσπάθεια μας, όπου μας ζητείται να γράψουμε ένα μέρος του άρθρου οι ίδιοι. Στο άρθρο περιέχεται σύνδεσμος στην κριτική που έγραψα λίγες μέρες πριν τις Ευρωβουλευτικές για τους Ευρωβουλευτές της προηγούμενης πενταετίας.

200407

Με μια πρωτοφανή κίνηση, το Ολλανδικό Κοινοβούλιο ζητά από τον Υπουργό της χώρας να αναιρέσει την ψήφο του και ο Υπουργός αρνείται. Οργανώνουμε συγκέντρωση στην οδό Στουρνάρη στην Αθήνα στην οποία συμμετέχουν περισσότερο από 100 άτομα (φωτογραφίες). Στις 20/7, παραδίνουμε έγγραφο στον Υπουργό Ανάπτυξης κ. Σιούφα στο οποίο αποκαλύπτουμε εξαπατήσεις που υπέστησαν οι Υπουργοί κατά την συνεδρίαση του Μαΐου.

200409

Τον Σεπτέμβριο μετά από πρωτοβουλία μας, οργανώνουμε με τη βοήθεια της ΕΠΕ και της Comdex ημερίδα με κύριο ομιλητή τον Richard Stallman στην Αθήνα και συντονίζω τις συναντήσεις του. Τα αποτελέσματα της ημερίδας εντυπωσιακά: Στην εκδήλωση παρεβρέθηκαν μεταξύ άλλων επιχειρηματίες, καθηγητές πανεπιστημίων, δημοσιογράφοι, και δικηγόροι, ενώ ολόκληρο το κοινό έφτανε τα 200 άτομα. Στην ημερίδα πουλήθηκαν περισσότερα από 100 μπλουζάκια για την προσπάθεια μας, τα οποία σχεδίασα με τη συμβολή μερικών καλών φίλων.

200411

Τον Νοέμβριο η Πολωνία ανακοινώνει ότι δεν μπορεί να υποστηρίξει το νομοσχέδιο και έτσι "σπάει" η πλειοψηφία που χρειάζεται για να αποφασίσει το Συμβούλιο. Ωστόσο, μετά από πιέσεις από μεγάλες εταιρίες οι οποίες έχουν επιρροή στην κυβέρνηση της, η Πολωνία ενδίδει.

Τον Νοέμβριο επίσης δίνω ομιλία στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο για το νομοσχέδιο και την προσπάθεια μας. Αμέσως μετά πάω για τρίτη φορά στις Βρυξέλλες για το συνέδριο που οργανώσαμε μαζί με μεγάλους πανευρωπαϊκούς φορείς. Εκεί, μεταξύ άλλων σημαντικών συναντήσεων, είχα και μια δίωρη συζήτηση με τον Έλληνα εκπρόσωπο του Ευρωπαϊκού Γραφείο Πατεντών.

200412

Στις 13 Δεκεμβρίου, και μετά από συνεννόηση με την ομάδα μας, ο βουλευτής κ. Γρηγοράκος θέτει ερώτηση στη βουλή προς τον αρμόδιο για το θέμα των πατεντών λογισμικού, Υπουργό Ανάπτυξης κ. Σιούφα, σχετικά με τη στάση της Ελλάδας στο θέμα του νομοσχεδίου.

Σαν ένδειξη διαμαρτυρίας, καθόλη τη διάρκεια του 2004 μαζεύονται περισσότερες από 300.000 υπογραφές στο http://petition.eurolinux.org/ ώστε να γίνει γνωστό στους Ευρωβουλευτές η δυσαρέσκεια της κοινής γνώμης με το νομοσχέδιο αυτό. Στο τέλος της ίδιας χρονιάς η ομάδα μας οργανώνει και ελληνική διαμαρτυρία, η οποία τις πρώτες πέντε μέρες μαζεύει περισσότερες από 1000 υπογραφές.

200501

Ετοιμάζουμε με τον Αντώνη Χριστοφίδη ανοιχτή επιστολή προς τον κ. Υπουργό Αγροτικής Ανάτπυξης ζητώντας του να μην ψηφίσει κάτι το οποίο εκτός από αμφιλεγόμενο είναι και πέραν των αρμοδιοτήτων του. Λίγο αργότερα, συμβουλεύουμε τους Έλληνες Ευρωβουλευτές να υπογράψουν αίτημα για επανέναρξη της διαδικασίας νομοθέτησης, αφού είναι βέβαιο ότι το Συμβούλιο θα αδιαφορήσει για την άποψη του Κοινοβουλίου και ότι αποκλείεται να επιτευχθεί συμβιβασμός μεταξύ τους, γεγονός το οποίο οφείλεται στην πολύ κακή μορφή του αρχικού κειμένου της Κομισιόν.

Τελικά, 61 Ευρωβουλευτές υπογράφουν το αίτημα προς την επιτροπή Νομικών Υποθέσεων (JURI) του Ευρωκοινοβουλίου. Με συντριπτική πλειοψηφία 19-προς-1, το JURI ψηφίζει να ζητήσει από την Κομισιόν επανέναρξη της διαδικασίας νομοθέτησης της Οδηγίας, την οποία επικυρώνει και η Σύνοδος των Προέδρων του Ευρωκοινοβουλίου και η Ολομέλεια του Κοινοβουλίου, στις 24 Φεβρουαρίου. Τέσσερις μέρες μετά, η Κομισιόν απορρίπτει το αίτημα.

200503

Μετά από πολλούς μήνες αναβολών, έντονης κριτικής από τους πολέμιους του νομοσχεδίου, το Συμβούλιο Υπουργών στις 7 Μαρτίου επικυρώνει τελικά το κείμενο του Μαΐου του 2004, αποδεικνύοντας έτσι την αδιαφορία του για την άποψη του Κοινοβουλίου. Στην ίδια συνεδρίαση, η Κυπριακή Αντιπροσωπεία καταθέτει έγγραφη δήλωση δυσαρέσκειας για την σαφήνεια του κειμένου, ένα θέμα το οποίο συζητήσαμε μαζί κατά την τελευταία μου επίσκεψη στις Βρυξέλλες.

Μια βδομάδα αργότερα ενημερώνουμε για τις θέσεις μας το Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Πληροφορικής Ελλάδας (ΣΕΠΕ). Ο ΣΕΠΕ γενικά ακολουθεί τις υποδείξεις της EICTA (European Information & Communications Technology Industry Association), η οποία πέραν των πατεντών λογισμικού, είναι υπέρ και άλλων πολιτικών ελέγχου των χρηστών και προγραμματιστών, όπως το DRM (το οποίο χαρακτηρίζεται από πολλούς ως ο "μεγάλος αδελφός" των χρηστών). Ωστόσο, ο ίδιος ο ΣΕΠΕ με έγγραφο που εξέδωσε πριν 2 χρόνια καταδικάζει τις πατέντες λογισμικού.

Στο τέλος του μήνα οργανώνεται συνάντηση της ομάδας μας με τον Γενικό Γραμματέα Έρευνας & Τεχνολογίας, Ι. Τσουκαλά, όπου και του παρουσιάζουμε τις θέσεις μας, του ζητούμε εξηγήσεις για τη στάση της Ελλάδας στη συνεδρίαση της 7ης Μαρτίου και συζητάμε για το μέλλον του νομοσχεδίου.

Ευρωκοινοβούλιο: 2η ανάγνωση

200504

Στα μέσα Απριλίου διοργανώνεται συνέδριο ανοιχτού λογισμικού στο Ναύπλιο, όπου και καλούμαι να μιλήσω για την πορεία του νομοσχεδίου και τις προσπάθειες μας. Μια βδομάδα αργότερα, κατατίθενται οι τροπολογίες στο Ευρωκοινοβούλιο, οι οποίες πρόκειται να ψηφιστούν δύο μήνες μετά. Το FFII ετοιμάζει μια ανάλυση των τροπολογιών που κατατέθηκαν από όλους τους εμπλεκόμενους, την οποία μοιράζουμε στους Ευρωβουλευτές όλων των χωρών.

200506

Τον Ιούνιο το Ευρωκοινοβούλιο εκτελεί τη 2η ανάγνωση του νομοσχεδίου. Αυτή τη φορά, για κάθε τροπολογία στο κείμενο του Συμβουλίου, δεν χρειάζεται απλά η πλειοψηφία των παρόντων Ευρωβουλευτών, αλλά η πλειοψηφία από όλους τους Ευρωβουλευτές, κάτι πολύ δύσκολο αφού πολλοί από αυτούς μπορεί να λείπουν την ημέρα της ψηφοφορίας.

Στα τέλη του μήνα, αντιπρόσωποι 9 ελληνικών φορέων υπογράφουμε κοινό δελτίο τύπου, ζητώντας από τους Ευρωβουλευτές να απορρίψουν το νομοσχέδιο.

200507

Στις 6 Ιουλίου το Ευρωκοινοβούλιο συνεδριάζει για την ψήφιση των τροπολογιών που θα εφαρμόσει στο κείμενο. Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας της 6ης Ιουλίου δεν μπορούσε να είναι πιο ξεκάθαρο: 648 από τους 729 Ευρωβουλευτές ψηφίζουν την ολική απόρριψη του κειμένου με 14 ψήφους κατά.

Έτσι, η διαδικασία νομιμοποίησης της Οδηγίας διακόπτεται και αποκλείται η μετατροπή της σε νόμο.

Περισσότερα για την υπέροχη αυτή μέρα στο ιστολόγιο του Αστέρη Μασούρα. Εγώ ακόμη και την επομένη, δεν μπορούσα να πω και πολλά.

Στο τέλος του μήνα, το HeLLUG οργανώνει πάρτυ προς τιμήν της ομάδας μας για να γιορτάσει την απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου. Παρόντες ήταν πολλά από τα μέλη της ομάδας, κάποια εκ των οποίων γνωρίστηκαν μόλις εκείνη τη μέρα από κοντά, μετά από κοντά 2 χρόνων αγώνες.


Κάπως έτσι έγιναν τα πράγματα. Εύχομαι να μην ξανατεθεί το ζήτημα νομιμοποίησης των πατεντών στο λογισμικό. Αν και, κρίνοντας από τη δίψα μερικών μεγάλων εταιριών να ελέγξουν ακόμη και τις πιο αφηρημένες επιστήμες, δεν θα αργήσει πολύ να υπάρξει εκ νέου Οδηγία.

Αν υπάρξει πάντως, προβλέπω ότι θα έχει σαφώς χειρότερο τέλος για τους αντιπάλους μας από την προηγούμενη. Γιατί πλέον οι Ευρωβουλευτές, βουλευτές, δημοσιογράφοι και φορείς ξέρουν ότι ένα τέτοιο νομοσχέδιο δεν μπορεί να περάσει κάτω από το τραπέζι. Ξέρουν πολύ καλά ότι οι πολιτικοί μας έχουν δύναμη και βούληση, και την ασκούν.

Κι ακόμη περισσότερο, ξέρουν ότι θα μας βρουν μπροστά τους. Ξανά, κι όσες φορές χρειαστεί.


must-read κείμενα/άρθρα

 
π
 
Last update: Wed May 2 22:55:48 2007