Ο φίλτατος ιστολόγος e-lawyer έχει πρόσφατα προτείνει τη δημιουργία ενός κώδικα δεοντολογίας για τα ιστολόγια. Σέβομαι πολύ το περιεχόμενο του εν λόγω ιστολογίου και δίνω ιδιαίτερη βαρύτητα στα λόγια του εν λόγω ιστολόγου, γι’ αυτό και όταν μου ζήτησε να εκφράσω την άποψη μου για την πρωτοβουλία αυτή, δεν το σκέφτηκα στιγμή (καθυστέρησα ωστόσο μερικές βδομάδες γιατί έλειπα από τον Ιστό).

Δε θα κρύψω ότι στην αρχή η πρωτοβουλία μου φάνηκε εντελώς δικηγορική. Και λέω δικηγορική και όχι νομική, γιατί αντίθετα με το δεύτερο επίθετο, το οποίο τιμώ, το πρώτο το απεχθάνομαι. Ενώ το νομικό πλαίσιο και η Δικαιοσύνη σαν έννοιες μου εμπνέουν εμπιστοσύνη, θεωρώ τον τρόπο που στην πραγματικότητα εφαρμόζονται αυτοί οι δύο σημαντικοί στη συμβίωση μας θεσμοί (μέσω του δικαστικού/δικηγορικού συστήματος δηλαδή) κάτι μεταξύ βδέλλας και καρκινώματος της κοινωνίας. Την αυτοκριτική μου φυσικά βοηθάει και η κοινή γνώμη που δεν απέχει πολύ από τη δική μου.

(Αυτός ήταν και ο λόγος που δραστηριοποιήθηκα εκτενώς κατά του νομοσχεδίου για τις πατέντες λογισμικού: Βρήκα τουλάχιστον απεχθές το ότι κάποιοι τύποι απ’ αυτό το “κύκλωμα” προσπαθούν να μας πείσουν πως είναι καλό να κλειδώνονται οι ιδέες, τα μαθηματικά και οι υπολογισμοί.)

Ωστόσο, μετά που διάβασα κάποια σχόλια και διευκρινήσεις, συνειδητοποίησα ότι δεν το εννοεί όσο σοβαρά και τυπικά το πήρα αρχικά.

Το Ιστολογείν

Η άποψη μου για τα ιστολόγια ήταν ανέκαθεν η εξής: “Το ιστολόγιο δεν είναι τίποτα παραπάνω και τίποτα λιγότερο από τον λόγο του ανθρώπου στον Παγκόσμιο Ιστό.” Η παραπάνω πρόταση συμπυκνώνει όσο το δυνατόν καλύτερα τις απαντήσεις μου σε ερωτήματα που μου θέτουν για το ιστολογείν κατά καιρούς φίλοι. Π.χ.:

— Διάβασα σήμερα κάποιον που έγραφε τι έφαγε για πρωινό, μα είναι δυνατόν;

Ναι, αυτό ήθελε να πει, δεν είναι κακό, όπως ακριβώς δεν είναι κακό να το πει με το στόμα του. Το κακό είναι ότι το διάβασες εσύ, που δεν σου αρέσει να ακούς τι τρώνε για πρωινό άνθρωποι που δεν ξέρεις. Κάποιους άλλους τους αρέσει.

— Κάποιος με κατηγόρησε στα σχόλια μου και κατόπιν, στο ιστολόγιο του!

Και; Για το δεύτερο, δικαιούται να πει ό,τι θέλει, όπως θα έλεγε και στην πραγματική ζωή αν ήθελε. Για το πρώτο, έπρεπε να είχες μια πολιτική σχολίων ανάλογη με το τι κλίμα θες να υπάρχει στις συζητήσεις στο ιστολόγιο σου.

— Είναι άδικο κάποιος να έχει πολλές επισκέψεις ενώ το μόνο που λέει είναι κατινιές.

Γιατί; Έτσι δεν γίνεται και στην πραγματική ζωή;

Υπό αυτό το πρίσμα, η αυτο-ρύθμιση είναι καθαρά προσωπική υπόθεση του κάθε ιστολόγου και διαφωνώ να δημιουργηθεί ένα σετ κανόνων που θα επιβάλλεται στους ιστολόγους (υπ’ όψιν, ο e-lawyer δεν πρότεινε κάτι τέτοιο).

Δεοντολογία

Παρόλη την ελευθερία, όπως και στην πραγματική ζωή, έτσι και στην ιστολογική, υπάρχει αυτό που ονομάζουμε δεοντολογία. Η κοινή γνώμη αποδεικνύει την ύπαρξη της.

Το να καταγράψει κάποιος αυτούς τους κανόνες δεοντολογίας δεν είναι κακό. Είναι σαν να το πει σε μια συζήτηση. Εγώ προσωπικά θα τους διάβαζα (ή αντιστοίχως, θα άκουγα τη δια στόματος συζήτηση) για να θυμίσω στον εαυτό μου τι είναι καλό και τι κακό — το οποίο δεν σημαίνει φυσικά ότι θα τους ακολουθούσα κατά γράμμα, γιατί η προβολή της κοινής λογικής στον εαυτό του καθ’ ενός είναι διαφορετική. Για παράδειγμα, τρεις κανόνες που ακολουθώ προσωπικά είναι οι εξής:

• Αν χρησιμοποιείς οτιδήποτε δημιούργησε κάποιος άλλος, οφείλεις να αναφέρεις την πηγή, είτε στο απαίτησε ή ζήτησε είτε όχι.
• Μην χρησιμοποιείς κάποιο σήμα, όνομα ή γενικότερα που χρησιμοποιεί ένας άλλος ως αναγνωριστικό (σήμα, όνομα, κλπ), εκτός κι αν θέλεις να αναφερθείς στο αντικείμενο που αντιστοιχεί σε αυτό το σήμα (π.χ. λογότυπο, σήμα κατατεθέν).
• Αν σχολιάζεις στο ιστολόγιο κάποιου, στα σχόλια σου να συμπεριφέρεσαι αναλόγως με το περιβάλλον που έχει δημιουργήσει το ιστολόγιο.

Προσωπικά θεωρώ όλα τα παραπάνω θέμα “κοινής λογικής”, ωστόσο τα θεωρούν όλοι έτσι; Η απάντηση είναι όχι. Όπως όχι είναι η απάντηση στην ερώτηση “Δημήτρη, σου αρέσουν όλα τα ελληνικά ιστολόγια;”

Η τυπικότητα στη δεοντολογία

Ο ιστοχώρος που βρίσκεστε έχει μία ειδική σελίδα με όρους χρήσης για το περιεχόμενο του, μία ειδική πολιτική σχολιασμού και μία ειδική παράγραφος για τα πνευματικά δικαιώματα.

Το πρώτο είναι καθαρά νομικό, το οποίο πρέπει να το ξέρει κάποιος που θα ήθελε να αντιγράψει κάτι ή και ολόκληρο το περιεχόμενο του ιστοχώρου μου. Το δεύτερο και το τρίτο ωστόσο, είναι καθαρά τυπικά. Θα ήθελα να τα αφαιρέσω τελείως από τον ιστοχώρο! Ο μόνος λόγος που υπάρχουν είναι είναι επειδή ξέρω ότι κάποιοι δεν ασπάζονται τη δεοντολογία στην οποία εγώ πιστεύω. Πιθανότατα να είναι οι ίδιοι που δεν θα διαβάσουν αυτές τις σελίδες πριν ενεργήσουν με τρόπο αντίθετο με αυτήν. Ωστόσο, αυτά είναι τα δεδομένα, και εγώ το καλύτερο που έχω να κάνω είναι να διατυπώσω το πώς βλέπω τα πράγματα εκ των προτέρων.

Αυτός είναι ο δικός μου ιστοχώρος, το δικό μου διαδικτυακό σπίτι και επειδή θέλω να τον νιώθω σαν σπίτι μου, προτιμώ να μην υπάρχει κάποιο κλίμα που δεν μου αρέσει ή με στεναχωρεί. Θα προτιμούσα να διατηρούσα άγραφη τη δεοντολογία που ασπάζομαι, ωστόσο η εκ των προτέρων καταγραφή της στις παραπάνω σελίδες είναι αναγκαίο κακό ούτως ώστε να αποφευχθούν ανεπιθύμητες παρεξηγήσεις μέσα στο ίδιο μου το σπίτι.

Βάσει αυτών, έμπρακτα πιστεύω στην ύπαρξη κάποιων έγγραφων, τυπικών, προσωπικών “κανόνων” (πέστε τους άμα θέλετε αρχές, σαβουάρ βιβρ, whatever).

Το μέτρο στην τυπικότητα

Ο neTpen στο ιστολόγιο του “Για σκέψου…” εξέφρασε κάποιους ενδιασμούς για το πόσο μακριά πρέπει να φτάσει κανείς στο θέμα της τυπικότητας.

Μια «διακήρυξη αρχών», σαν κείμενο αναφοράς, η οποία θα προέκυπτε από τη συνισταμένη των προτάσεων όσων ενδιαφέρονται και την οποία θα στήριζε όποιος συμφωνούσε, θα ήταν αρκετή. Μια τέτοια δεοντολογία θα αντλούσε την ισχύ της όχι από «διαδικασίες» και «όργανα» αλλά από την ευρεία αποδοχή και διάδοσή της.

neTpen, “Δεοντολογία στα blogs – ως πού;”

Προηγουμένως τόνισα το προσωπικούς κανόνες, γιατί συμφωνώ με τον neTpen. Συνδέοντας τα τελευταία με τα πρώτα, μπορεί να υπάρχει η δεοντολογία, ωστόσο η οργανωμένη καταγραφή της υπό την λέξη “κανόνες” (ή guidelines), η παρέμβαση σε διαφωνίες, η ύπαρξη συμβουλίου κλπ δεν ανταποκρίνεται και πολύ στον τρόπο που επικοινωνούμε στην πραγματικότητα.

Εγώ θα το φανταζόμουνα σαν κάτι πιο απλό. Ένα FAQ για παράδειγμα, κάτι σαν “Συμβουλές για νέους (και παλιούς) ιστολόγους”. Κάτι απλό, λιτό. Δεν χρειάζεται να υπάρχει ένα συμβούλιο από πίσω, μια ομάδα που ετοίμασε το κείμενο αρκεί. Μάλιστα, κάποια στιγμή σκέφτηκα να κάνω ο ίδιος μια τέτοια καταχώρηση, ωστόσο δεν “έκατσε”. Πάντως, έχω την αίσθηση ότι κάτι τέτοιο δεν απέχει και πολύ από αυτό που είχε στο μυαλό του ο e-lawyer.

Με δύο λέξεις: Ναι στη καταγραφή των δεοντολογικών συνηθειών, υπό το ίδιο ύφος που θα κατέγραφε κανείς τις αντίστοιχες στη δια στόματος επικοινωνία.

Αν δεν το κάνει κάποιος άλλος, θα το κάνω εγώ κάποια στιγμή που θα έχω παρόμοια διάθεση με αυτή που είχα στις “Ιστολογικές ενοχλήσεις”.